Sendo as 20 horas, no Salón de Actos da Casa da Cultura e ante unha audiencia de unhas oitenta persoas, Suso Fernández, Cronista oficial da Vila de Foz, iniciou a presentación de dúas Xornadas do Peregrino: A de hoxe consistente nunha Charla-Coloquio sobre “Álvaro Cunqueiro e O Camiño de Santiago” e nunha Mesa-Debate do “Camiño Norte e as súas variantes”, moderada por Xan Carlos Ferdez. Pulpeiro. E a de mañá, sábado día 16, cunha Viaxe Turística Cultural en autocar, co recorrido desde Mondoñedo, pasando por Lourenzá e Trabada ata a Ría de Abres, seguindo logo a variante do Camiño do Interior por San Tirso de Abres, A Pontenova (antigo Concello de Miranda), Santuario e Museo de Arte Sacra do Conforto, Os Fornos do mineral de ferro, ( explicados na vella Estación do tren de Villaodriz a Ribadeo). Seguidamente foise ata Riotorto, visitando O Mazo de Ferreiravella e rematando a mañá coa visita guiada á Igrexa de Sta. María de Meira. Polo serán, despois de xantar e de ver o nacemento do Miño, no Pedregal de Irimia, seguiuse ata Mosteiro, capitalidade do Concello de Pol. Máis tarde, ata o Castro de Viladonga e a Igrexa parroquial de Bretoña, regresando finalmente a Mondoñedo.
Despois de presentar, nun segundo momento, a Coral local da Pontenova cun programa de tres cancións que lle foron ben aplaudidas, segue Suso presentando ao Sr. Alcalde local e a Vicepresidenta da Deputación, mencionando tamén o libro “Camiño do mar” da Asociación “Abrindo Camiños”, no que se reclama que A Xunta de Galicia o teña en conta como ten ós outros. Segue a intervención do Sr. Alcalde que, despois de agradecer a presencia dos asistetes, pide que falen do Camiño os entendidos. Pechou estas intervencións Sra. Vicepresidenta, disculpándose de non poder seguir acompañándonos, por outro compromiso urxente, e disculpando así mesmo ao Presidente José Ramón Gómez Besteiro, que ante a imposibilidade de estar presente, nos comunica unha afectuosa felicitación a tódolos asistentes.
A Charla-Coloquio foi presentada polo citado Moderador, quen, despois de comprobar a acústica do Auditorio e de felicitar a Coral de A Pontenova, presentou ao conferenciante Francisco Singul, representante da S.A.de Xestión do Plan Xacobeo, con moitas e distintas Publicacións e tamén esperto en Cunqueiro, que sendo Director do Faro deVigo nos anos 1962/64 publicou, como preparación para o Ano Santo de 1965, unha serie de artígos sobre o Camiño Francés que, inspirado no Códice Calistino, percorreu nun seicentos que alcumaba “Don Gaiferos”. Ditos artigos saíron logo recopilados e ilustrados con fotos do autor e comentarios de tipo culinario baixo o Título “Por el camino de las peregrinaciones”. O profesor Singul titulaba a conferencia “Álvaro Cunqueiro e o Camiño de Santiago”, aínda que, por deferencia e a rogo dos presentes non galegos, expresouse, como outros intervintes, en Castelán. Destacou especialmente a Cunqueiro como esteta da paisaxe e máis aínda da paisanaxe, como entendido culinario falando das anguías de Portomarín e como entendido sempre se fixa no patrimonio, referindo os valores modernos aos medievais, por exemplo cando comenta a Fonte das Nereidas de Samos ou criticando os feísmos como fai referíndose ao novo poboado de Potomarín, sen reconstruirse aínda a vella e bela Igrexa na praza. E conclúe o conferenciante recalcando que aínda hai moitos outros camiños non delimitados e afirmando: ” Se necesitan nuevos Cunqueiros que los potencien”. Rematouse esta Charla cun diálogo no que se agradeceu o uso do Casteán e se recalcaron algunhas frases do libro de Cunqueiro, como la que dice al llegar a la Quintana: “ya suena la Berenguela” o cuando posa a los pies del Rey David, pidiéndole que “Suene el violín, que responderán las cantoras piedras de la Catedral”.
A continuación, o Sr. Moderador procede á presentación dos actuantes na MESA-DEBATE, que tratará os seguintes temas:
“O Camiño Norte da Costa e as súas variantes: A variante do Interior polas terras de Miranda. O Camiño do Mar. A Variante Marítima á Basílica de San Martín de Mondoñedo. O Camiño de Volta ao Salvador de Oviedo”. ACTUANTES:
– Ramón Izquierdo Perrín. Catedrático de Historia da Universidade da Arte da Universidade de A Coruña.
-José Joaquín Miláns del Bosch. Presidente da Asoc. Asturgalaica de Amigos do Camiño de Santiago da Costa.
– Angel Trabada. Presidente da Asoc.de Amigos do Camiño de Santiago da Provincia de Lugo (Ausente).
– Juan Ramón Fernández Pacios. Representante do Centro de Interpretación do Camiño Norte de Santiago en Mondoñedo.
– Luis Fernández Ansedes. Presidente da Asoc.”Abrindo Camiño” de Amigos do Camiño Norte de Santiago (A Mariña e a Terra Cha).
Iniciou o debate o Sr. Miláns del Bosch dicindo que no 1987 tivo lugar a declaración do Camiño Francés como ben ou patrimonio da Humanidade. Recalcou a súa participación no Consello solicitante, como representante do Camiño desde Santiago de Abres ata Lugo ou por Mondoñedo. E engadiu que daquela tódos eran Camiño Francés. O que hoxe se coñece como Camiño do Interior polas Terras de Miranda pasa por San Tirso de Abres (Asturias). Se poñemos interés para o próximo Ano Santo en 2021 podemos ter delimitado estes Camiños, como está hoxe o Francés ou mellor.
Proseguiu o debate o profesor Perrín, representante do Camiño de Mondoñedo, aseverando que os traballos levados a cabo a partir do ano 87 provocaron efectos similares aos de Cunqueiro na promoción do Camiño Francés. Afirmando: “Al principio nos echaban los perros, pero luego se lo patearon”. Concluindo sen ánimo de polémica: “Los distintos Caminos generan negocios y por ello tienen cada vez más atractivo; pero hay que distinguir los históricos de los que se quieren establecer, como el de S. Martín de Mondoñedo, que nace después de la declaración de la ex-Catedral como Basílica”
En 3º lugar interviu, en Galego, Juan Ramón o representante do Centro de Interpretación do Camiño Norte de Santiago en Mondoñedo, falando do Camiño do Mar, di que desde 1540 hai Documentos que falan do Camiño Francés de San Martín de Mondoñedo. E desde 1340 existe o Hospital de S. Sebastián en Ribadeo de pobres e peregrinos do Camiño do Mar. En 1753 existe outro Hospital de S. Sebastian en San Martiño de Mondoñedo “para pobres y peregrinos”. Na ponte de Fazouro hai dúas pedras talladas, alusivas aos peregrinos. Conclúe que hai historia, que non se pode negar.
Luis Fernández Ansedes, presidente de Abrindo Camiño, presenta algúns obxectivos, como “la unión del Camino Norte con la Via Francígna de Rma”.
E pecha o Debate o Moderador X. Carlos lanzando unha pregunta: Ao Falar do Camiño, ¿Falamos de todos ou só dos históricos? E Milans del Bosch lembra que os históricos eran todos Camiño Francés e que en Oviedo era Camiño do Salvador.E conclúe: “Son caminos culturales”. Perrín insiste: “Se peregrina a muchos sitios que no tienen porque ser Santiago, por ejemplo a San Gonzalo. Pero en San Martín hai constancia de que los peregrinos traían la Compostela, que les acreditaba como peregrinos de Santiago. E conclúe: “O importante é facer Camiño”. Pero distingue: “El Camino real es moderno, otra cosa es el Camino Oficial, el Medieval.
Dicir que houbo alusións ao Camiño Primitivo como camiño de volta  por ser o máis curto.
Como broche final, do venres 15,  tivo lugar a actuación da Coral “Mestre Pacheco” da Escola Municipal de Música de Mondoñedo, moi aplaudida e ovacionada.
Ao remate, servíronse uns espléndidos petiscos.


Xosé Yáñez
Secretario da Asociación Amigos do Patrimonio de Castroverde