MISCELÁNEA

Hoxe, no Súper, oínlle dicir a unha velliña: -¡E xa non volvamos ás cartillas…! –Señora, o de agora é crise…, de cartos, pero aquela da nosa crianza foi dobre: de cartos e de pan!

A Tella cortáronlle aqueles subministres da “E.T.”, á que uns chamaban Empresa Tella, e outros, os máis inocentes, Ejército de Tierra. Nas fondas, cando iamos a Lugo, procurabamos levar un codelo e medio queixo, ¡por se nos coincidía “Plato Único y Día sin Postre”. Para venderlles un litriño de aceite ás nosas avoas, certo taberneiro do noso Castroverde levábaas ao rocho de tras da casa, e mentres, a taberneira distraía na cociña aos Gardas Civís cun bo café, que tamén era de estraperlo, pero como llelo servía gratis, do propio pucheiro, aqueles Gardas nin se decataban do dobre crime que se estaba cometendo diante das propias nafres. ¡E menos mal que o avó estaba criando na muliña da Torda para levala ao San Froilán, onde acudirían os casteláns ávidos de repoñe-las xuntas! As anteriores, as que lles foran requisadas, despois de forzadas no arrastre dos canóns da Artillería de Montaña, de espatarrañadas foron pasadas a machete limpo para darlle de comer á tropa algo quente, que non todo ía ser lamber feridas.

Con iso e con todo, austeros á forza, fomos capaces de emigrar, e de volver con cartos para merca-lo pisiño, e fixemos ricos aos audaces, ¡como sempre pasou ao longo da Historia!, pero esta vez, demasiado, que así se botaron á bartola: eles, a fumar habanos; e os seus fillos a estudar en Santiago, ou máis ben a facer que estudaban, pois, de ter estudado con xeito, con xeito nos sacarían agora desta crise socio económica, ensinándonos a engadir valor ás cousas para que podamos volver a levantar cabeza coa dignidade que merecemos. ¡O dito: unha xeración que se está indo con moitas penas e pouca gloria!

A tal momento estoume lembrando dunha ricacha que, nos meus días de Banca, moito lle teño axudado a ser feliz pagándolle os meirandes extratipos que me estaban permitidos; isto ata que un día outro cliente, que adoitaba pasarme desapercibido, me dixo: -Esa señora…, por chamarlle dalgún xeito, a pouco me mata daquela, na posguerra: prestáballe algún carto a meu pai para chegar a fin de mes, quedándose en garantía coa cartilla do noso racionamento… -Daquela estaraslle agradecido… -¡Si, ho; ben podo: Cando meu pai non daba conseguido as pesetiñas debedadas, con máis os réditos de usura que nos cobraba, ela, esa Gran P…, retiraba a nosa ración…, e vendíaa de estraperlo! Desde que tal cousa me contou aquela vítima, cando entraba a estraperlista eu botaba a correr para os servizos, coas ganas de vomitar que me entraban.

Non sigo, pois, ¿quen me vai crer, e máxime agora que temos aos políticos para botarlles a culpa dos nosos males? Naqueles días, ¿quen se atrevía a botarlle culpas a Franco, aquel home tan providencial e tan franco que non dubidou en confesarnos en Lugo, aos de Lugo, que a nosa fora a única guerra da que os ricos saíran máis ricos? ¡Igual necesitamos unha guerra, outra, para que os ricos tornen máis ricos, e comecemos a ter empresarios pois os anteriores foron simples especuladores!