O sábado, día 18 de setembro, como tiñamos planificado e correspondía devolver a visita a Sarria coa Asociación Arcas. Arredor das 10:00 h. agardábannos e desde aquí marchamos para comenzar o roteiro desde o Castro de Formigueiros ata a estrada que sobe de Samos a Aira Padrón.

Comenzamos coa visita ao Castro de Formigueiros, coas explicacións de Xaime Félix López Arias (Arlindo), a quen agradecemos desde aquí a súa prestancia e disposición. Dicir que o castro está situado na parte do poñente da serra do Édramo, entre as Terras de Sarria, entre o Camiño de Santiago, ao norte, o este, O Val do Mao e ao sur-sureste as Terras do Incio e Ribeira Sacra. Cunhas impresionantes vistas sobre o territorio anteriormente aludido. O imponente castro do que se comezaron as escavacións no ano 1992 e continuaron nos últimos anos, estando paralizadas actualmente. Non entendemos como non se poden continuar estes traballos de excavación para poñer en valor todo este territorio. Reclamamos das autoridades competentes que retomen estes traballos.

Puidemos observar a pontencialidade arqueolóxica do castro e os traballos desenvoltos, lamentando á parte da paralización das obras o feismo que provocan sobre o castro os postes do tendido eléctrico, non entendendo como poden suceder estas cousas nos nosos dias.

Logo da visita ao castro continuamos todo ao longo da serra do Édramo coa vista continua do Val do Mao para o este, ao norte a serra do noso Mirador e Iribio máis o este, ao fondo e ao oeste a cidade de Lugo e Terras de Sarria e Páramo por citar só algunhas. Ao longo do camiño puidemos ver varias mámoas e sobre todo o mirador sobre Samos, o Camiño de Santiago e Terras de Sarria. Só por estas vistas merece a pena a visita. Desde aquí seguimos para pasar ao pé do castro de Santa Margarita para baixar á estrada que nos levaría a Lóuzara.

Desde aquí subimos para observarmos a destrucción da paisaxe entre a aldea da Toca e Lampazas, antes de Aira Padrón. Que perda e que mágoa que teñamos que aturar tanta destrucción, isto non pasaría noutros países de Europa. A louseira afecta á paisaxe e ás augas do río Sarria, sobre todo cando chove.

Desde aquí subimos a Aira Padrón para comezar a visita do Roteiro Fiz Vergara Vilarriño, sendo xa a terceira vez que un o fai, non nos cansamos de voltar unha e outra vez e; coa lectura do poema que adica Fiz á Lóuzara Xabreira, da que di Vergara Vilariño: “e vese tamén a Lóuzara Xabreira/-¡aló/embaixo!-/afondada nun sartego verde/verde/verde”. Desde aquí ata o lugar de Paredes.

Pola tarde; logo do xantar, continuamos coa visita ao Roteiro Fiz Vergara Vilariño. Desde a Ponte de Lóuzara fomos contemplando o fermoso val de Lóuzara, que foi o lugar onde pasou boa parte da súa vida o poeta Fiz Vergara Vilariño, inválido tras unha grave doenza que o recluiu na súa casa natal, onde pasou toda a súa vida adicado á literatura. A asociación Ergueitos de Sarria leva varios anos promovendo o Roteiro literario “Fiz Vergara Vilariño”, un percorrido polo val da Lóuzara que combina as paisaxes literarias do poeta con obras artísticas de figuras, desde Primitivo Lareu, Buciños, Álvaro de la Vega, Violenta Bernardo, Miguel A.Macía, Fenando Yáñez, Mónica Alonso, Caxigueiro, Paco Pestana ou Manuel Caamaño, ubicados en lugares decisivos da súa vida e obra.

Xa en Santalla de Abaixo, logo de visitar o vello Muíño albeiro e a Fonte da Cova, tivemos ocasión de visitar o escritorio de Fiz, grazas á amabilidade e disposición da súa famlia, neste caso, a súa irmá Imelda, a quen agradecemos desde aquí a súa acollida. Logo de asinar no libro de visitas, continuamos polo fermoso camiño onde se encontran o resto das obras ata a derradeira de Manolo Caamaño, no lugar A Pedra do Río . Pozo de Beltrán.

Na bremanza-lembranza do noso benquerido poeta, Fiz.

Saúde, Terra e Lingua.

Manolo Muñiz